Համառօտ Հայկազեան քերականութիւն /
Տէր-Յօհանեանց, Խաչատուր
Համառօտ Հայկազեան քերականութիւն / Ի լոյս ընծայեալ աշխատասիրութեամբ Խաչատուր քահանայի Տէր-Յօհանեանց Շամշատինեցւոյ. - Շուշի : Տպարան Արքեպիսկոպոսին Բաղտասարայ, 1839. - 10 չհամարակալված, 226 էջ ; 20 սմ.
Շարվածքը՝ 9,5x16,3 սմ : Համառոտություն է Մ. Չամչյանի քերականության: Այդ առթիվ կազմողը Ղարաբաղի թեմի առաջնորդ Բաղդասար մետրոպոլիտ Հասան-Ջալալյանին հղած ուղերձում գրում է. «Ահաւասիկ ըստ հրամանի Բարձու Սրբազնութեան Ձերոյ՝ որդիապարտ սիրով տուեալ զանձն իմ աշխատասիրութեան համառօտեցի ըստ չափու կարեաց՝ զպանծալի քերականութիւն գերիմաստ Միքայէլ արհիեպիսկոպոսին Կոստանդնուպօլսեցւոյ, ի դիւրընկալ վարժութիւն հայկազուն մանկանց՝ ընդ խնամակալ բազկօքդ տածելոց: Ոչինչ անտի զպիտանացու ուսանելիս կրճատմամբ իսպառ լքեալ անտեսեալ և ոչ զնորանոր ինչ օտար անծանօթ ներմուծեալ, այլ համաձայն նորին իսկ գրութեանն ընթացեալ զճանապարհ: Միայն զմանուածոյ ծանօթութիւնսն, որ ի նմին, համառօտիւք անցեալ պարզաբանեցի ի հեշտընկալութիւն մանկանց. և ըստ յանձնառութեան իմոյ՝ զանուանց, զբայից, զնշանակութիւնսն ռամկական ոճով առ իւրաքանչիւր կարգս տողեցի: Այլ միայն յօրինակաց և ի վկայութեանց սակս՝ առ ի զտեղիս համարոց տանցն և զանուանս գրոց, յորոց արտահանեալ եղեն բուն բանք նախնեաց նշանակել զՉամչեանն ի նպաստ գործոյս առեալ զքերականութիւն, որով զհամարս առ իւրաքանչիւր տունս գծագրեցի. և այնց տանց, որոց ոչ գտան համարքն յերկուսին կամ յայլս, առեալ զնմանօրինակ տունս յառձեռն պատրաստ գրոց նախնի հեղինակաց մերոց՝ զթերիս կանոնացն հանդերձ համարովքն տեղեացն լցուցի»:
Հայոց լեզու (Գրաբար)--Քերականություն
Համառօտ Հայկազեան քերականութիւն / Ի լոյս ընծայեալ աշխատասիրութեամբ Խաչատուր քահանայի Տէր-Յօհանեանց Շամշատինեցւոյ. - Շուշի : Տպարան Արքեպիսկոպոսին Բաղտասարայ, 1839. - 10 չհամարակալված, 226 էջ ; 20 սմ.
Շարվածքը՝ 9,5x16,3 սմ : Համառոտություն է Մ. Չամչյանի քերականության: Այդ առթիվ կազմողը Ղարաբաղի թեմի առաջնորդ Բաղդասար մետրոպոլիտ Հասան-Ջալալյանին հղած ուղերձում գրում է. «Ահաւասիկ ըստ հրամանի Բարձու Սրբազնութեան Ձերոյ՝ որդիապարտ սիրով տուեալ զանձն իմ աշխատասիրութեան համառօտեցի ըստ չափու կարեաց՝ զպանծալի քերականութիւն գերիմաստ Միքայէլ արհիեպիսկոպոսին Կոստանդնուպօլսեցւոյ, ի դիւրընկալ վարժութիւն հայկազուն մանկանց՝ ընդ խնամակալ բազկօքդ տածելոց: Ոչինչ անտի զպիտանացու ուսանելիս կրճատմամբ իսպառ լքեալ անտեսեալ և ոչ զնորանոր ինչ օտար անծանօթ ներմուծեալ, այլ համաձայն նորին իսկ գրութեանն ընթացեալ զճանապարհ: Միայն զմանուածոյ ծանօթութիւնսն, որ ի նմին, համառօտիւք անցեալ պարզաբանեցի ի հեշտընկալութիւն մանկանց. և ըստ յանձնառութեան իմոյ՝ զանուանց, զբայից, զնշանակութիւնսն ռամկական ոճով առ իւրաքանչիւր կարգս տողեցի: Այլ միայն յօրինակաց և ի վկայութեանց սակս՝ առ ի զտեղիս համարոց տանցն և զանուանս գրոց, յորոց արտահանեալ եղեն բուն բանք նախնեաց նշանակել զՉամչեանն ի նպաստ գործոյս առեալ զքերականութիւն, որով զհամարս առ իւրաքանչիւր տունս գծագրեցի. և այնց տանց, որոց ոչ գտան համարքն յերկուսին կամ յայլս, առեալ զնմանօրինակ տունս յառձեռն պատրաստ գրոց նախնի հեղինակաց մերոց՝ զթերիս կանոնացն հանդերձ համարովքն տեղեացն լցուցի»:
Հայոց լեզու (Գրաբար)--Քերականություն